Αγάπη μου, συρρίκνωσα... τη μεσαία τάξη
Αγάπη μου, συρρίκνωσα... τη μεσαία τάξη
Σε αντίθεση με την πεποίθηση του Μαρξ ότι θα παρέμενε προνομιούχα αλλά μικρή σε μέγεθος, η μεσαία τάξη αποτέλεσε το κρίσιμο κοινωνικό και οικονομικό μέγεθος των ανεπτυγμένων δυτικών οικονομιών.
Ομως πλέον, καθώς γίνεται κατανοητό από την ίδια πως εδώ και κάποιο διάστημα ξετυλίγεται πραγματικά το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου, ο θυμός της μεγαλώνει ραγδαία. Πώς θα αντιδράσει η μεσαία τάξη στην επιχειρούμενη εξόντωσή της;
Απλά έχει συνειδητοποιήσει ότι ο κόσμος αλλάζει, και αυτή στο στόχαστρο πληρώνει και από την υπερκατανάλωση περνά μάλλον βιαίως σε μια ανέχεια που δεν την αντέχει. Η αλλαγή υπήρξε γρήγορη και ακόμα δεν έχει συνέρθει από το σοκ δεν έχει αναπτύξει στρατηγικές επιβίωσης που θα την συγκρατήσουν από τη βίαιη αυτή κοινωνική κάθοδο.
Είναι το εύκολο θύμα λόγω των βασικών κοινωνικών χαρακτηριστικών της: είναι κόσμια και δεν προβαίνει σε βίαιες πράξεις, καταλήψεις, κλεισίματα δρόμων ή άλλες έκνομες ενέργειες· είναι ανεπαρκώς οργανωμένη σε σύγκριση με άλλες κοινωνικές ομάδες (π.χ., δημόσιοι υπάλληλοι), είναι κοινωνικά υπερήφανη και η δυστυχία της εξατομικεύεται και δεν προβάλλεται κοινωνικά προς τα έξω, είναι «ατομοκεντρική» και ευέλικτη και διαρκώς αναζητεί θετικές λύσεις, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να μαζέψει τα πράγματά της και να φύγει από τη χώρα αυτή. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η μεσαία τάξη δέχθηκε σχεδόν αδιαμαρτύρητα ό,τι συμβαίνει, συχνά μάλιστα με μια διάθεση κατανόησης των προβλημάτων.
Στον τομέα της οικονομίας, η μεσαία τάξη έχει απώλειες αλλά όχι τόσες, όσες η κατώτερη τάξη. Αυτό όχι απλά συντηρεί την αδράνεια της, αλλά κάπως την καθησυχάζει. Ψωνίζει λιγότερα και φθηνότερα, βαριαναστενάζει, αλλά ακόμα ψωνίζει.
Η μεσαία τάξη ζητά, θέλει και το εννοεί, δουλειά. Δώστε μου την ευκαιρία, λέει. Όμως η ανεργία είναι πρόβλημα προτεραιότητας μόνο στους λόγους των πολιτικών. Το μέλλον της εργασίας σε αβεβαιότητα με ότι αυτό συνεπάγεται.
Η μεσαία τάξη εδώ βλέπει καθαρά πως έρχεται η σειρά της. Μετά την διάλυση του κοινωνικού κράτους, που αγκάλιαζε τους πιο αδυνάτους. Πελαγωμένη απολύτως για το μέλλον της εργασίας ελαχιστοποιεί τα όνειρα της οπισθοχωρεί και αποδυναμώνεται. Ξέρει πως κανένα ιππικό δεν θα την σώσει.
Το τίμημα της ψευδαίσθησης
Τα καπιταλιστικά πρότυπα της τελευταίας εικοσαετίας καλλιέργησαν την ψευδαίσθηση ότι η κοινωνική κινητικότητα είναι εφικτή για όλους και ότι με την ίδια ευκολία που ανήκει κάποιος στη μεσαία τάξη μπορεί να ανήκει και στην ανώτερη και αυτό είναι το τίμημα που πληρώνει τώρα η μεσαία τάξη.
Σε αντίθεση με την πεποίθηση του Μαρξ ότι θα παρέμενε προνομιούχα αλλά μικρή σε μέγεθος, η μεσαία τάξη αποτέλεσε το κρίσιμο κοινωνικό και οικονομικό μέγεθος των ανεπτυγμένων δυτικών οικονομιών.
Ομως πλέον, καθώς γίνεται κατανοητό από την ίδια πως εδώ και κάποιο διάστημα ξετυλίγεται πραγματικά το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου, ο θυμός της μεγαλώνει ραγδαία. Πώς θα αντιδράσει η μεσαία τάξη στην επιχειρούμενη εξόντωσή της;
Απλά έχει συνειδητοποιήσει ότι ο κόσμος αλλάζει, και αυτή στο στόχαστρο πληρώνει και από την υπερκατανάλωση περνά μάλλον βιαίως σε μια ανέχεια που δεν την αντέχει. Η αλλαγή υπήρξε γρήγορη και ακόμα δεν έχει συνέρθει από το σοκ δεν έχει αναπτύξει στρατηγικές επιβίωσης που θα την συγκρατήσουν από τη βίαιη αυτή κοινωνική κάθοδο.
Είναι το εύκολο θύμα λόγω των βασικών κοινωνικών χαρακτηριστικών της: είναι κόσμια και δεν προβαίνει σε βίαιες πράξεις, καταλήψεις, κλεισίματα δρόμων ή άλλες έκνομες ενέργειες· είναι ανεπαρκώς οργανωμένη σε σύγκριση με άλλες κοινωνικές ομάδες (π.χ., δημόσιοι υπάλληλοι), είναι κοινωνικά υπερήφανη και η δυστυχία της εξατομικεύεται και δεν προβάλλεται κοινωνικά προς τα έξω, είναι «ατομοκεντρική» και ευέλικτη και διαρκώς αναζητεί θετικές λύσεις, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να μαζέψει τα πράγματά της και να φύγει από τη χώρα αυτή. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η μεσαία τάξη δέχθηκε σχεδόν αδιαμαρτύρητα ό,τι συμβαίνει, συχνά μάλιστα με μια διάθεση κατανόησης των προβλημάτων.
Στον τομέα της οικονομίας, η μεσαία τάξη έχει απώλειες αλλά όχι τόσες, όσες η κατώτερη τάξη. Αυτό όχι απλά συντηρεί την αδράνεια της, αλλά κάπως την καθησυχάζει. Ψωνίζει λιγότερα και φθηνότερα, βαριαναστενάζει, αλλά ακόμα ψωνίζει.
Η μεσαία τάξη ζητά, θέλει και το εννοεί, δουλειά. Δώστε μου την ευκαιρία, λέει. Όμως η ανεργία είναι πρόβλημα προτεραιότητας μόνο στους λόγους των πολιτικών. Το μέλλον της εργασίας σε αβεβαιότητα με ότι αυτό συνεπάγεται.
Η μεσαία τάξη εδώ βλέπει καθαρά πως έρχεται η σειρά της. Μετά την διάλυση του κοινωνικού κράτους, που αγκάλιαζε τους πιο αδυνάτους. Πελαγωμένη απολύτως για το μέλλον της εργασίας ελαχιστοποιεί τα όνειρα της οπισθοχωρεί και αποδυναμώνεται. Ξέρει πως κανένα ιππικό δεν θα την σώσει.
Το τίμημα της ψευδαίσθησης
Τα καπιταλιστικά πρότυπα της τελευταίας εικοσαετίας καλλιέργησαν την ψευδαίσθηση ότι η κοινωνική κινητικότητα είναι εφικτή για όλους και ότι με την ίδια ευκολία που ανήκει κάποιος στη μεσαία τάξη μπορεί να ανήκει και στην ανώτερη και αυτό είναι το τίμημα που πληρώνει τώρα η μεσαία τάξη.
ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ Εφημερίδα, Έκδοση Απριλίου - Μαΐου 2017
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου